ارتباط قلب روابط صمیمانه است. ارتباط ، پایه و مبنایی است که بر آن همه چیزهای دیگر بنا می شود. ارتباط راهی است که انسانها از طریق آن معانی را خلق می کنند و با یکدیگر سهیم می شوند، چه کلامی و غیر کلامی توانمندی و میل به ارتباط از جمله مهم ترین عوامل حفظ و بقای یک رابطه رضایتمندانه است.
عوامل رابطه ای
عوامل رابطه ای در واقع پایه اصلی شکوفایی عشق و بروز سوء تفاهمات و در نهایت اختلافات زناشویی و طلاق محسوب می شود. این دسته از عوامل شایع ترین مشکلی است که معمولا توسط زوجهای ناراضی مطرح می شود. مطالعات متعدد نشان می دهد عامل اصلی نارضایتی در زندگی مشترک کمبودهای ارتباطی است. این کمبودها مخصوصا وقتی زوجین به تعامل در مورد موضوعات تعارض آمیز و همراه با عدم توافق می پردازند واضح تر می شود پس زندگی یک راه هموار نیست که به راحتی از آن رد شویم.
بسیاری از زوجین در دوران نامزدی روی بخش هموار این جاده راه می روند اما هنگامی که وارد جاده اصلی زندگی می شوند با پستی و بلندی ، نقص ها ، کمبودها و تعارض ها مواجه می شوند و برای حل تعارض ها به مهارتهای ارتباطی نیاز دارند . اما در خصوص ارتباط زوجین 5 اصل کلی برای برقراری یک رابطه موثر و سازنده وجود دارد که اگر زوجین از این 5 اصل پیروی کنند می توانند به یک رابطه روشن ، واضح ، موثر و کار آمد دسترسی یابند. این مهارتها لازمه یک زندگی مشترک است و اگر یک نفر از زوجین به تنهایی این 5 اصل را برقرار کند نمی تواند کار زیادی از پیش ببرد. بنابراین باید بپذیریم زندگی مشترک نیاز به مهارتهایی دارد که این مهارتها قابل یادگیری است.
اصل اول
در ارتباط فردی خود با همسر سعی کنیم از ضمیر اول شخص استفاده کنیم.
(( من از تو بخاطر این کار دلخور هستم . ))
(( من احساس می کنم ... ))
(( من این را دوست ندارم. ))
اصل دوم
رفتارهایی که از همسر من سر میزند به تمامیت شخصیت او تعمیم ندهیم و یک قضاوت کلی در مورد شخصیت او نکنیم. مثلا اگر میبینیم خطایی از همسر ما سر می زند یا رفتاری نشان می دهد که ما آن رفتار را دوست نداریم به جای آنکه بگوییم (( تو آدم بی توجهی هستی )) یا (( تو آدم بی نظمی هستی )) یا (( تو اصلا وقت شناس نیستی)) سعی کنیم به طور اختصاصی و روشن صحبت کنیم و بگوییم (( من دوست دارم تو در کارهای منزل به من کمک کنی )) یا (( دلم می خواهد وقتی کاری را به تو واگذار می کنم آن را با دقت انجام دهی )) . با این نوع رفتار در واقع عمل فرد را از شخصیت او جدا می کنیم. رفتار فرد می تواند ناراحت کننده باشد اما شخصیت فرد می تواند آن رفتار را اصلاح کند.
اصل سوم
عدم استفاده از واژگان کلی مثل همیشه ، هرگز ، همه چیز ، همه جا ، همه کس. اینها واژگانی است که ما از آنها زیاد استفاده می کنیم و بیانگر نوع تفکر مطلق گراست. بهتر است در ارتباط با یکدیگر از تفکر مطلق گرا استفاده نکنیم و در خصوص وقایع و رفتارهای مطلق قضاوت نکنیم. مثلا نگوییم (( تو همیشه شلخته ای )) ، (( تو هرگز درک نمیکنی من در بیرون چه می کشم )) ، (( تو همیشه متوقع هستی )) . در عوض سعی کنیم نگرش و بازخورد مثبت ایجاد کنیم. مثلا بگوییم (( برخی اوقات خیلی منظم و تمیزی ، دلم می خواهد همیشه اینجوری باشی )) ، (( از اینکه امروز کمک کردی خیلی متشکرم )) (( از اینکه می تونی بفهمی من بیرون از خانه چی می کشم واقعا احساس راحتی می کنم . ))اینها واژه هایی است که به ما کمک می کند ارتباط موثری برقرار کنیم و بازخورد مثبت بدهیم، یعنی به فرد فضای مثبتی بدهیم تا دفعه بعد آن رفتار را تکرار کند.
البته این واژگان کلی چون الگوی ذهن ما شده تغییر آن آسان نیست و ما به تمرین نیاز داریم تا هرروز کمی بیشتر واژگانمان را از حالت مطلق به حالت نسبی تغییر دهیم.
اصل چهارم
از موقعیت ها به موقع استفاده کنیم . به این معنی که وقت شناسی در زندگی مشترک را ارج بنهیم و سعی کنیم به رفتار همسر خود درست بعد از اینکه عملش را انجام داد واکنش نشان دهیم.
در واقع داوری قبل از انجام عمل و اظهار نظر در مورد رفتاری که خیلی از آن گذشته بی فایده است.
ما بسیاری از مواقع بر اساس تجربه قبلی خود از همسرمان، قبل از اینکه او شروع به انجام کاری کند، پیش بینی کرده و می گوییم (( خوب برو ببینم این کار را می تونی انجام بدی یا مثل همیشه بهانه می آوری که نتونستی انجامش بدی )). یا از قبل شکست فرد را پیش بینی می کنیم و یا تذکراتی به او می دهیم که شاید ضرورتی نداشته باشد و با شان و منزلت فرد توهین شود.
نکته دیگر این است ، هنگامیکه همسرمان کاری انجام می دهد و از او ناراحت می شویم ، چیزی به او نمی گوییم و احساسات منفی را در درون خود نگه می داریم و بعد از چند روز یا چند ماه هنگامیکه احساساتمان کمی بیشتر جریحه دار شد شروع به منازعه کرده و آنگاه ناگهان دلخوری های گذشته را مطرح کرده و می گوییم (( آن روز که مهمانی بودیم شما این کار را کردی و من ناراحت شدم )). این توضیح بعد از 10 یا 15 روز هیچ اثر خاصی روی رفتار ندارد بلکه او سعی می کند آن کار را توجیح کند. دوم اینکه حافظه او چنین چیزی را جای نخواهد داد که دفعه بعد در مهمانی به شما کمک کند و یا اظهار نظری در مورد شما نکند بنابراین توضیح هر مشکل رفتاری درست بعد از اینکه آن رفتار از فرد سر می زند بهترین اثر را دارد. البته منظور این نیست که اگر در جمعی هستید که کاری انجام گرفته تذکر بدهید، منظور از بلافاصله یک فاصله زمانی کوتاه است و البته هنگامی که تنها هستیم.
اصل پنجم
همواره در مراودات و گفتگو با همسرمان به صورت سازنده عمل کنیم. زبان و کلام نقش بسیار موثر در ارتباطات انسانی و برانگیختن عواطف و هیجانات دارند. واژگان خوب ومثبت می توانند انرژی و هیجان و عواطف مثبت را در طرف مقابل برانگیزند و واژگان منفی و انتقادی هیجانات و عواطف منفی ایجاد می کنند . مهم است که به هنگام صحبت ، اظهار نظر و گفتگو به طور کلی در زمان ایجاد یک روابط کلامی با همسر سعی کنیم از واژگان مثبت و سازنده استفاده کنیم . در واقع اگر می خواهیم به همسر تذکر دهیم که چیزی را دوست نداریم یا همسرمان در جایی کاری انجام داده که موجب ناراحتی ما گشته، این تذکرات جنبه غیر سازنده و انتقادی دارد که در هر حال به جای خود ممکن است خوب هم باشد. اما نکته مهمتر اینکه به همسرمان بگویی که چیزی را دوست داریم و یا اگر چه کاری انجام دهد ما خوشحال می شویم. ما نیاز داریم یاد بگیریم به گونه ای با یکدیگر گفتگو کنیم که بدون ناراحت شدن و بدون برانگیختن احساس منفی، احساس گناه یا احساس نقص یا نقض در دیگری او را به سمت همکاری بیشتر برای دستیابی به یک تفاهم تشویق کنیم و به سمت یکدیگر جذب شویم نه اینکه از یکدیگر دلزده شده و فاصله بگیریم. بنابراین ما باید سعی کنیم خود را آنگونه که طرف مقابل می پسندد مدیریت کنیم، به شرط اینکه ما نیز از گفتار، رفتار و کلام طرف مقابل خشنود باشیم. گامهایی که باید برای رسیدن به مراودات سازنده برداریم عبارتند از :
1-احساس خود را برای طرف مقابل به طور واضح بیان کنیم.
(( من ناراحت می شوم وقتی که ... ))
(( من خوش حال می شوم وقتی که ... ))
2- هنگامی که می خواهیم در مورد مسئله ای که موافقت طرفین نداریم صحبت کنیم ، کاملا مختصر ، مفید و بدون جبهه گیری هیجانی با همسرمان صحبت کنیم. معنی دقیق این کلمه این است که دست از سخنرانی برداریم و خط فکری مقابل را بمباران نکنیم.
3- مسائل خود را رک و صریح بیان کنیم.
4- انتقادات و پیشنهادات را بطور خصوصی مطرح کنیم.
5- در زمان واحد فقط بر یک موضوع تمرکز کنیم و تمام جنبه های آن موضوع را مختصر، صریح ، رک و صمیمانه بیان کنیم.
6- از مقایسه کردن چه زبانی و چه ذهنی بپرهیزیم. مقایسه به عزت نفس لطمه می زند و باعث تغییر رفتار نمی شود. مقایسه یک تنبیه است نه تشویق.
7- به حرفها و نظرات طرف مقابل گوش فرا دهیم.
