یکی از ویژگی های اساسی انسان توانایی  برقراری روابط بین فردی  و حفظ ان است.روابطی که برای هریک از ما جهت حفظ بقا،تولید مثل،عشق وکسب وکار ومانند ان ضروری ست.در واقع نحوه ارتباط یا دلبستگی انسانها با والدین یا افراد مهم زندگی ،نقش تعیین کننده ای در روابط صمیمانه وعاطفی انها در سالهای بعد زندگیشان دارد.مفهوم دلبستگی وتعلق را نخستین بار جان بالبی مطرح کرد.از نظر او دلبستگی ارتباط بین دو نفر است نه صفتی که مادر به کودک اعطا کرده باشد.

او دلبستگی را چنین تعریف کرده است:ارتباط روانی پایدار بین دو انسان.

به نظر وی پیوندهای اولیه بین کودک وپرستارش ،تاثیر فوق العاده ای داردو در طول زندگی ادامه می یابدودلبستگی باعث نزدیک نگاه داشتن فرزند به مادر میشودو بدین ترتیب احتمال بقای کودک را افزایش میدهد.

محور اصلی نظریه دلبستگی این است که مادرانی که در دسترس فرزندان بوده ونیازهای کودکانشان را براورده میکنند نوعی احساس امنیت را در او به وجود می اورند.کودک با اطمینان از اینکه مادر یا پرستارش مراقب اوست به کشف دنیای اطراف میپردازد.

دلبستگی عبارتند از پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود برقرار میکنیم به گونه ای که تعامل با انان به احساس نشاط و شعف می انجامد وهنگام استرس از اینکه انها را در کنار خود داریم احساس ارامش میکنیم.دلبستگی رابطه هیجانی خاص  ومستلزم تبادل لذت،مراقبت واسایش است.

ویژگی های دلبستگی:

به عقیده بالبی دلبستگی چهار ویژگی مختلف دارد:

1-پناهگاه امن:بازگشت نزد فردی که به ان دلبستگی داریم به هنگام مواجهه شدن با خطر یا تهدید.

2-پایگاه مطمئن:فردی که کودک به او دلبستگی دارد پایگاهی مطمئن وقابل اتکا برای اوست تا به کشف محیط و جهان پیرامونش بپردازد.

3-حفظ نزدیکی:نزدیک بودن به کسانی که به انها دلبستگی داریم سبب احساس امنیت میشود.

4-اندوه جدایی: اضطراب ناشی از عدم حضور فردی که به ان دلبستگی وجود دارد.

به منظور مطالعه ابعاد دلبستگی در روابط بزرگسالان، سه نوع دلبستگی بررسی میشود:

دلبستگی ایمن، دلبستگی دوسوگرا(مضطرب)،دلبستگی اجتنابی

دلبستگی ایمن:

دردسترس بودن وپاسخگویی عاطفی ،بلوک های سازنده روابط ایمن هستند.افراد دارای این سبک برایشان اسان است که با دیگران رابطه نزدیک برقرار کنند واز اینکه به دیگران تکیه کنند واجازه دهند که دیگران به انها تکیه کنند احساس راحتی میکنند.این افراد از اینکه دیگران انها را ترک کنند یا خیلی به انها نزدیک شوند احساس نگرانی میکنند.مطالعات نشان میدهد که دلبستگی ایمن در سالهای اولیه بالاترین ارتباط با اعتماد بنفس قوی،استقلال،خود مختاری،اعتماد،صمیمیت وعواطف،انعطاف پذیری،خودنظمی،روابط پایدار،اخلاقیات و مهارتهای انطباق اجتماعی،عقاید مثبت،دلسوزی وهمدلی و موفقیت تحصیلی دارد.

     ویژگی های دلبستگی ایمن:

دلبستگی دوسوگرا یا مضطرب:

افرادی که دلبستگی دوسوگرا دارند،از عشق وعلاقه دیگران به خود مطمئن نیستند وتردید دارند که ارزش عشق ورزیدن ویا اینکه دیگران از انها حمایت کنند را داشته باشند.این وضع که همراه با تردید وهراس است به گوش به زنگی وبدگمانی،در پی اطمینان بخشی مجدد بودن ،اعتراضات خشم اور وحسادت منجر میشود.برای مثال انها اغلب نگرانند که همسرشان واقعا انها را دوست نداشته باشد یا نخواهد که در اینده باانها زندگی کند.

مطالعات نشان میدهد دلبستگی دوسوگرا موجب پیامدهایی از قبیل پرخاشگری،تکانشی بودن،اختلال رفتاری،فقدان ارتباط،تصویر منفی از خود،رفتار ونگرش ضد اجتماعی میشود.

  ویژگی های دلبستگی دوسوگرا:

دلبستگی اجتنابی:

افراد دارای این نوع دلبستگی به سختی میتوانند با دیگران روابط صمیمی برقرار کنند.این افراد بشدت به خودشان متکی اند واگر کسی بخواهد به انها خیلی نزدیک شود براشفته میشوند واحساس میکنند که دیگران اغلب میخواهند بیشتر از حدی که انها احساس راحتی میکنند باانها صمیمی باشند.حتی هنگامیکه اینچنین حمایتهایی برای بقا وبالندگی انها ضروری باشد.

   ویژگی های دلبستگی اجتنابی:

دلبستگی در طول زندگی:

مفهوم دلبستگی بر این نکته تاکید دارد که کسب دلبستگی فرد اگرچه در سالهای اولیه زندگی شکل میگیرد در تمام طول عمر تداوم می یابد وابعاد مختلف زندگی فرد از جمله روابط صمیمانه،عشق، ازدواج ورابطه زناشویی وی را تحت تاثیر قرار میدهد.دلبستگی از اغاز کودکی وجود دارد وچون در جوامع امروزی عمدتا مادر وظیفه مواظبت از کودک را بر عهده دارد از وی شروع میشودوبه تدریج متنوع میگردد وبه چهره های معین گسترش می یابد.بالبی معتقد است که در دوره تکامل انسان همواره در معرض خطرهای گوناگون مانند سرما،گرسنگی،غرق شدن،شکار شدن وسایر حوادث بوده است وامروزه خطرهایی مانند برق،خودرو و.. دیده میشود.درمقابل این خطرها گرایش غریزی به حفظ تماس ونزدیکی با چهره های دلبستگی، شانس فرد برای زنده ماندن وتولید مثل را افزایش میدهد.

پژوهش ها نشان میدهد که الگوهای شکل گرفته در دوران کودکی تاثیر مهمی بر روابط بعدی هر فرد در بزرگسالی میگذارد. باورهای بزرگسالان درباره روابط بسته به سبک دلبستگی انان متفاوت است. به این معنی که بزرگسالانی که دلبستگی ایمن داشتند متمایل به این عقیده بودند که عشق،عاطفه ای پایدار وبادوام است.اما کسانیکه دلبستگی دوسوگرا داشتند بارها به دام عشق گرفتار شده بودند وکسانیکه دلبستگی اجتنابی داشتند عشق را موقت ونایاب وصف میکردند.برخی پژوهش ها نشان داده که الگوهای دلبستگی را میتوان در طول زمان تغییر داد درنتیجه پیش ازانکه به مشکلات خود با والدینتان انتقادکنید به خاطر داشته باشید که نوع دلبستگی شکل گرفته در دوران کودکی با انچه در بزرگسالی دیده میشود یکسان نیست.زملن زیادی بین دوران کودکی و بزرگسالی سپری شده وتجربیات بدست امده در این فاصله زمانی نقش عمده ای در نوع دلبستگی دوران بزرگسالی دارد.

دلبستگی فرایندی فعال وپویاست وادمی بر اثر ارتقای سطوح شناخت به توانایی های جدیدی مجهزتر میگردد.