زمان خواب
اگر کودک روال معمول خانه را درک کند،انتقال از وضعیتی به وضعیت دیگر آسان تر است.در تصمیم گیری برای زمان خواب برنامه خانواده و مقدار خوابی که کودک به آن نیاز دارد،باید مورد توجه قرار گیرد.زمانی که کودک برای خوابیدن آماده می شود نیز عامل مهمی است.بعضی از کودکان فعال،قبل از خواب حداقل به یک ساعت زمان نیاز دارند تا آرام بگیرند و به خواب بروند.بعضی دیگر به محض آنکه سر خود را روی بالش می گذارند به خواب می روند.
اگر کودک صبح به مدرسه،مهد کودک یا نزد پرستار می رود،خانواده باید طوری برنامه ریزی کند که در طول شب به اندازه کافی بخوابد و برای آماده شدن جهت فعالیتهای روزانه هم وقت کافی داشته باشد.
مشاهده رفتار کودک به شما کمک می کند تا زمان خواب او را تعیین کنید.رفتار چند روز او را در جدولی بگنجانید و با توجه به مقدار کل خواب و دوره های فعالیت و سکون او،جدول را تحلیل کنید.به این ترتیب قلق برنامه روزانه کودک را پیدا خواهید کرد.اگر زمان خواب کودک با آهنگ(ریتم)طبیعی و کارکرد بیولوژیک او تنظیم شود،کودک بهتر آن را می پذیرد.علائم رفتاری خاصی ،حاکی از خستگی کودک است.ممکن است کودک هنگام خستگی تند خو،بیقرار یا رنگ پریده شود.کودک بزرگتر ممکن است انگشت خود را بمکد،موی خود را دور انگشت بپیچد یا چشم خود را بمالد.ضعف هماهنگی،رفتارهای حاد،تحریک پذیری وحتی تغییر کیفیت صدا نیز ممکن است مشاهده شود.توجه به این رفتارها به شما کمک میکند تا برنامه خواب کودک خود را تعیین یا اصلاح کنید.
اگر این رفتارها قبل از زمان معمول خواب کودک مشاهده شود،به این معنی است که زمان خواب آن شب باید تغییر کند.مقدمات خواب باید قبل از بروز این رفتارها انجام شود،چرا که کنترل کودکی که فوق العاده خسته شده دشوار است.
معولا به والدینی که فرزندشان راحت نمی خوابد توصیه می شود او را از خواب بین روز محروم و به فعالیتهایی که انرژی لازم دارند،مشغول کنند تا شب بهتر بخوابد.این کارها کودک را عصبی و والدین را عصبی تر می کند. کودکی که بیش از حد خسته باشد آن قدر آزرده است که نمی تواند به راحتی به خواب رود،وانگهی کیفیت خواب او نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.چنین کودکی احتمالا بیشتر دچار ترسهای شبانه می شود.
اگر بعد از شام زمانی را برای سکون و آرامش در نظر بگیریم،آمادگی کودک برای خواب بیشتر می شود.بعد از شام باید فعالیت ها را کاهش داد.دیگر وقت آن نیست که برای تکمیل خرید از خانه بیرون رفت یا برنامه تازه ای را شروع کرد.
کارهای مهیج،خواب و استراحت را برای کودک غیر ممکن می سازند.
خانواده های شاغل باید توجه داشته باشند که انجام فعالیتهای یک روز کامل را به یکی دو ساعت بعد از شام واگذار نکنند.بعضی از والدین به جای تحریک بیش از اندازه کودک قبل از خواب،ترجیح می دهند صبح زودتر از خواب بیدار شوند و مدتی در کنار کودک به سر برند.