اختلال یادگیری چیست؟

اختلال یادگیری به معنی نارسایی در یک یا چند فرایند روانشناختی در زمینه فهمیدن و به کار بردن زبان اعم از کلامی یا نوشتاری است که به صورت نارسایی در زمینه گوش کردن، فکر کردن، صحبت کردن،هجی کردن یا خواندن، نوشتن و حساب کردن بروز می‌کند.

اختلال یادگیری- بیش فعالی- کم فعالی- نارسایی در یادگیری- اختلالات ادراکی- اختلالات زبانی

بسیارند کودکانی که ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی، قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است، هوش کم و بیش عادی دارند، به خوبی حرف می زنند و مانند سایر کودکان بازی می کنند، مثل همسالان خود با سایرین ارتباط برقرار می کنند، در خانه نیز خود یاری های لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنها می سپارند، به خوبی انجام می دهند و از رفتار و اخلاق عادی برخوردارند. لیکن زمانی که به مدرسه می‌روند و می‌خواهند خواندن و نوشتن و حساب یاد بگیرند دچار مشکلات جدی می‌شوند. این کودکان به تدریج درمی‌یابند که سایر کودکان از نظر وضع درسی بهتر از آنها هستند و احساس حقارت را تجربه می‌کنند و کم کم بیزاری از درس و مدرسه در آنها به وجود می‌آید. والدین آنها که اغلب از دلایل ناتوانی یادگیری آنها بی خبر هستند، مشکل را بیشتر می‌کنند و با فشارهایی که به کودک وارد می‌آورند، دشواری را چند برابر می کنند.

بدیهی است این کودکان در مراجعه به هر متخصصی، مشکلی تازه در خود می‌یابند. هر متخصص مشکل آنها را از دریچه چشم خود نگریسته و تنها بعدی از ابعاد پیچیده آن را زیر ذره بین تخصص خویش قرار می‌دهد. گفتنی است که در این میان، امر اساسی توجه به این نکته است که در این گونه موارد، ضرورتاً باید به جای تشخیص‌های انفرادی، از شیوه نظام چند رشته‌ای سود جست که در آن معمولاً مجموعه‌ای از تجربیات و تخصص‌ها توأمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین معنی که با همگام شدن عده‌ای از متخصصان و یک سو و یک جهت شدن تلاش های مختلفی که از طرف صاحبان فن و تجربه صورت می‌گیرد، راهی برای تحلیل، تشخیص و درمان اساسی مسائل یادگیری گشوده می شود.

تعریف اختلالات یادگیری

اصطلاح نارسایی در یادگیری به وسیله روان‌شناسان و متخصصین تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در حالی که متخصصان پزشکی اختلال یادگیری را ترجیح می دهند. مثلاً بر طبق تعریف انجمن روان پزشکان آمریکا (1994) اختلال زمانی روی می‌دهد که پیشرفت درسی فرد بر اساس آزمون‌های استاندارد فردی در خواندن، حساب کردن، نوشتن یا بیان به طور چشمگیری پایین تر از سطح مورد انتظار سنی، درسی، و یا هوشی وی باشد. اگر چه تلاش فراوانی برای یافتن یک تعریف جامع در زمینه اختلالات يادگيری انجام گرفته است، هنوز تعریف کاملی که مورد قبول همگان باشد وجود ندارد. شاید یکی از دلایل عمده آن این باشد که در بکار بردن اجزای اختلالات یادگیری هنوز ثبات چندانی وجود ندارد. بعضی سعی می‌کنند آنها را از همدیگر مجزا نمایند در حالی که بعضی دیگر نارسایی در یادگیری را به عنوان یک اصطلاح کلی مورد استفاده قرار می‌دهند که شامل تمام موارد یادگیری است و بعضی در این زمینه اظهار نظر قاطعی نمی‌کنند. از طرف دیگر تعاریف، بسته به این که نارسایی در چه حوزه ای تعریف می شود نیز تا اندازه ای فرق می کنند.

کمیته بین نهادی نارسایی‌های یادگیری (1987) که نمایندگی 12 نهاد در بخش خدماتی، بهداشتی و انسانی و بخش آموزش و پرورش را دارد جنبه های زیر را در تعریف خود از نارسایی ویژه در یادگیری مورد تأکید قرار می دهد:

    کودک ممکن است مشکلاتی در مهارت های گوش کردن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن، استدلال ریاضی و یا اجتماعی داشته باشد.

 &

بیش از این، خانواده ها معمولا تعداد زیادی فرزند داشتند، به طوری که هرکس حداقل 3-4 خواهر و برادر داشت و در مواردی حتی خیلی بیشتر . اما رفته رفته، خانواده ها ترجیح می دادند فرزندان کم تری داشته باشند. درواقع به نظر می رسد این تغییر اجتناب ناپذیر باشد. در زندگی امروز، در بسیاری از خانواده ها، پدر ساعات زیادی از روز را بیرون از خانهمی گذراند و مادرهم، یا خود شاغل است یا مشغولیتی چون درس دارد. به علاوه، در دوران گذشته، معمولا خانواده ها دورهم زندگی می کردند، مادر بزرگ و پدر بزرگ و خاله و دایی. بنابراین همیشه بزرگ تری برای مراقبت از بچه ها بود و لازم نبود پدر و مادر خودشان تمام مسئولیت های مراقبت از فرزند را برعهده بگیرند. آن زمان، آن ها از کمک و حمایت دیگران برخوردار بودند، اما در زندگی امروز، والدین دست تنها باید فرزند خود را بزرگ کنند. خوب یا بد، در زندگی مدرن امروزی بسیاری به داشتن تنها یک فرزند قانع هستند ووقتی مجموع شرایط را می سنجند، می دانند که داشتن فرزند بیشتر ساده نخواهد بود. با این حال، نگرانند از این که تک فرزندی به نفع فرزندشان نباشد.

حرف ها و باورهای عمومی

بسیاری می گویند بچه هایی که خواهر و برادری در خانه ندارند دچار مشکلات رفتاری می شوند.آن ها همیشه تنها و افسرده اند. هیچ کس را ندارند که بااو بازی و درد دل کنند و در آینده هم همیشه تنها خواهند ماند. حتی بسیاری به نوه ها هم فکر می کنند که ممکن است دیگر خاله و دایی و عمه و عمویی نداشته باشند. اما این حرف ها چقدر درست هستند؟ واقعا تک فرزندها سالم بار نمی آیند؟ در اطرافتان خانواده یا فردی را می شناسید که تجربه ی تک فرزندی داشته باشید؟ به نظرتان با بقیه  متفاوت است؟

اتهام اول: کمبود مهارت های اجتماعی

در واقع، یکی از نگرانی های مهم در مورد کودکان تک فرزنداین است که آن ها چطور مهارت های اجتماعی لازم برای زندگی را می آموزند و چطور هوش هیجانی خود را پرورش می دهند. آن ها در خانه همبازی ندارند و بسیاری از تجربیاتی را که کودکان با خواهر و برادرهای خود دارند نخواهند داشت. همین می تواند باعث شود که مهارت های اجتماعی آن ها به خوبی رشد پیدا نکند. وقتی مطالعه ای برروی کودکان 5 ساله نشان داد که تک فرزندها در مقایسه با بچه هایی که خواهر و برادر دارند، مهارت های اجتماعی ضعیف تری دارند، نگرانی ها بیشتر شد. اما بعد، محققان نشان دادند که بعد از ورود به مدرسه، این تفاوت از بین می رود و بچه های تک فرزند خیلی زود در مهارت های اجتماعی به بقیه می رسند و دیگر تفاوتی با آن ها ندارند. بنابراین، می توان گفت مهارت های اجتماعی در حقیقت فرآیندی است که داشتن خواهر و برادر فقط یاعث تسریعش می شود.