اسکیزوفرنی چیست؟

 اسکیزوفرنی نوع اختلال روانی شدید است که بر کل شخصیت تاثیر می گذارد. میزان این تاثیر با سن شروع بیماری مرتبط است. اسکیزوفرنی را می توان به عارضه ای نظیر دیابت تشبیه کرد که طیف شدت آن گسترده است، ولی همه نشانه هایش را می‌توان با درمان کنترل کرد. بدین نحو که فردی با دیابت شدید به مصرف قرص یا تزریق انسولین نیاز دارد، در حالی که در نوع خفیفتر که شروع دیررس دارد و احتمال چاقی مرتبط است می‌توان با گرفتن رژیم و رسیدن به وزن نرمال و حفظ رژیم محدود از لحاظ کربوهیدرات تمام نشانه‌ها را برطرف کرد. به همین ترتیب نیز، برخی از مبتلایان به اسکیزوفرنی برای کنترل نشانه های بیماری خود باید همیشه دارو مصرف کنند، برخی دیگر برای دوره محدودتری نیاز به دارو دارند، و بالاخره عده ای نیز که بیماری آنها در پی استرس حاد، نظیر بیماری جسمی یا زایمان شروع شده، ممکن است طی مدت زمان نسبتا کوتاهی بهبود بالینی کامل پیدا کنند.

الف) روان پریشی شیدایی – افسردگی ( مانیک – دپرسو): و

ب) اسکیزوفرنی

در روان پریشی شیدایی-افسردگی، بین سر خوشی و فعالیت مفرط - یعنی شیدایی و افسردگی عمیق، نوسان های متناوبی دیده می‌شود. در شیدایی، افراد ممکن است به شدت بر انگیخته و تحریک پذیر باشد. راجع به موقعیت اجتماعی، ثروت و کلا توانایی های خود، افکار بزرگ منشانه داشته باشند. این افکار مشکلات زیادی در اجتماع برایشان به بار می آورد.

چند نفر به اسکیزوفرنی دچار هستند؟

میزان بروز یا ( نرخ موارد تازه) اسکیزوفرنی در جمعیت عمومی حدود یک درصد است ، یعنی یک نفر از هر ۱۰۰ نفر جمعیت، بنابراین به هیچ وجه نمی‌توان آن را اختلال نادری به شمار آورد.

اسکیزوفرنی چگونه بروز می کند؟

در بحث راجع به نشانه های اسکیزوفرنی، مشکل تا حدودی ناشی از آن است که چون هنوز هیچ علت شناخته شده ای برای بیماری یافت نشده است، نمی‌تواند نشانه ها و علیت ها به نحو قابل اعتمادی با یکدیگر مرتبط کرد. این احتمال نیز وجود دارد که اسکیزوفرنی یک بیماری واحد نباشد، بلکه مجموعه ای از بیماری ها را شامل شود. گذشته از آن، با توجه به سن، شخصیت و مشکلات انفرادی هر بیمار، تنوع گسترده در نشانه های بیماری دیده می‌شود. اسکیزوفرنی ممکن است کامل ناگهانی، معمولاً در پاسخ به رویدادی استرس زا، ایجاد شود، یا به کندی، طی هفته‌ها یا ماه‌ها قبل از تشخیص بیماری به وجود آید. نحوه شروع علایم هرچه باشد،اسکیزوفرنی سبب اختلال در فرایندهای فکر و محتوای آن می‌شود: احساسات غریبی را به وجود می‌آورد که به آشفتگی هیجانی منتهی می‌شوند: ادراک بیمار را از دنیای خارج دچار اختلال می‌کند وسبب رویگردانی وی از واقعیات می‌شود.

 این نشانه ها را می توان به انواع زیر تقسیم کرد:

الف) اختلالات تفکر

ب) اختلال احساس

ج)هذیان ها

د)توهم

ر)اختلال حرکت

راه های مختلف تکمیل اسکیزوفرنی

 اسکیزوفرنی معمولاً در اواسط یا اواخر نوجوانی ظاهر می‌شود و شروع آن غالباً بی سر و صداست، به طوری که در ابتدا تشخیص آن از رفتار بهنجار دشوار خواهد بود. از ویژگی‌های بارز نوجوانان جامعه ما آن است که دمدمی مزاجند، گاه بیش از اندازه قد ظاهر خود می‌پردازند، و گاه کثیف و نامرتبند. دچار نوسانات شدید خلقی می‌شود و بین دو قطب شورش و وابستگی افراطی متناوبا در نوسانند و مدت های طولانی در اتاقشان تنها می مانند.

گاه بروز تغییرات پایدار در رفتار نوجوان خبر از شروع بیماری اسکیزوفرنی می‌دهد، مثلا دانش آموزی که قبلا فردی ساعی  بوده است رفته ‌رفته نمرات بدی می گیرد و در امتحانات مردود می شود: یا کودکی مهربان، به کودک پیش بینی ناپذیر، پرخاشگر، و تند خود تبدیل می شود. فرد اغلب شب ها نمی تواند به خواب رود و روز تا هنگام ظهر دربستر می ماند. ولی تغییر بارزتر، شروع اختلال فکر و واکنش های نامناسب است که غالباً با هذیان و توهم همراه می‌شود. نوجوان علاقه اش را به همه چیز از دست میدهد:گوشکی و متخاصم می‌شود و می‌توان دید که با لبخند زدن یا فریاد کشیدن به ((صداهای)) توهمی پاسخ می‌دهد. غالبا افسردگی و اقدام به خودکشی نیز مشاهده می‌شود. گاه توجه افراطی به ظاهر خود پیدا می‌کند، به طوری که ممکن است ساعت ها در برابر آینه بایستد و به جوش کوچکی نگاه کند یا به پزشکان مختلف مراجعه کند و از آنان بخواهند که بینی کاملا آن را جراحی کنند. ادامه اینگونه رفتارها همیشه مشکوک به شمار می آید. وقتی والدین نمی‌توانند دلایل رفتار فرزندشان را بفهمند، وقت آن رسیده است که نظر متخصص را جویا شوند: متأسفانه، ترس از بیماری و فقدان آگاهی و همکاری از سوی نو جوان  غالبا مزید بر یکدندگی او می شودو تشخیص و درمان را دشوار می‌کند.

اسکیزوفرنی ممکن است در نوجوانان، ولی بیشتر در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال، به شکل بسیار حاد تری تظاهر کند. این حمله با هر نوع استرسی دیده می‌شوند- شکست در ازدواج، مشکلات کاری، داغدیدگی، زایمان و نظایر آن. فردی که قبلا بهنجاربوده است، دفعتاً به شدت آشفته می شود. هذیان توهم، ودگرگونی در هیجان و تفکرش ظاهر می‌شود، به گونه ای که به نظر می‌رسد تغییر شخصیت کامل ای در او رخ داده است. زن ممکن است به طور ناگهانی همسرش را متهم به بی وفایی کند، او را در دستشویی زندانی کند، نگذارد سر کار برود، اگراو موفق به فرار شود، با لباس خواب او را تعقیب می کند و به منظور کشف مدارک خیانتش بی‌خبر به محل کارش برود و توانایی رسیدگی به امور منزل، خودش و فرزندانش را از دست بدهد. یا مردی ممکن است دفعتا تصور کند که پیامبر موعود است.همه پول‌هایش را ببخشد، از خوابیدن امتناع کند، بدون آنکه غذا بخورد یا از خود مراقبت کند. دوره بیفته و برای تماشاچیان متعجب مطالبی را موعظه کند، که در واقع کاملا بی‌معنی هستند. بدیهی است که چنین وضعی تجربه بسیار ناراحت کننده ای برای اطرافیان به شمار می آید، ولی می‌توان به آنان اطمینان داد که در بسیاری از موارد این حالت بهبود کامل می‌یابند. در واقع، هر قدر اختلال حادتر باشد، بهبودی و بازگشت به زندگی بهنجار کاملتر است.

 به طور کلی، هر قدر اسکیزوفرنی دیرتر شروع شود، شخصیت بیمار بهتر حفظ می شود.