شب ادراری

توانایی برای نگهداشتن ادرار و دفع آن در مواقع لزوم به تدریج از 3 سالگی به بعد در کودکان به وجود می آید. با وجود این ،هرگاه کودک قادر به کنترل اعمال دفعی خود در بعد از 8 سالگی نباشد، این عمل نوعی نابهنجاری تلقی می گردد. در صورتی که چنین پدیده ای در روز اتفاق بیفتد به آن بی اختیاری ادرار گفته می شود که امری خطرناک تر است و مستلزم توجه جدی می باشد. دلایل مختلفی برای خیس کردن رختخواب در شب وجود دارد که یکی از آنها ناکارآمدی اسفنگترها است که ممانعت از خروج ادرار می شوند. هرگاه کودک برای مدتی خشک بخوابد و سپس به این مشکل دچار شود، رفتار وی را می توان نوعی رفتار بازگشتی دانست. در برخی از موارد بی اختیاری ادرار ناشی از خصومت کودک نسبت به والدین و یا رفتاری است که برای جلب توجه آنان صورت می گیرد.

روان شناسان شب ادراری کودکان را همراه با عوارض عصبی دیگر مانند انگشت مکیدن، ناخن جویدن، خشم ناگهانی و یا اصطلاحات نامناسب می دانند که به ناپختگی شخصیت وبی کفایتی آنان مربوط می شود. به نظر می رسد که اینگونه کودکان قادر به کنترل انگیزه های خصمانه و خشم خود نیستند و بنابراین، کمک به آنان برای کنار آمدن با خشم می تواند تا حدود زیادی کمک کننده باشد.

درمان این اختلال گاه بسیار ساده است. ممکن است کودک از رفتن به دستشویی بترسد که چاره آن قرار دادن یک چراغ قوه در اختیار او یا روش نگهداشتن آن محل است. ممکن است از روش شرطی کردن استفاده کرد و زنگی را به کار گرفت که به محض خروج اولین قطره های ادرار کودک را بیدار کند . در این گونه موارد محرک اصلی صدای زنگ، محرک شرطی فشار مثانه و پاسخ اصلی بیدار شدن است که با صدای زنگ پیوند می یابد. هرگز نباید کودک را برای این امر تنبیه نمود که ممکن است به جای بهتر شدن کار را بدتر کند. در صورتی که شب ادراری نتیجه ترس و یا انگیزه های ناخودآگاه سرکوب شده باشد باید از روان درمانی استفاده کرد.

شست مکیدن

شروع مکیدن شست، از دوره شیرخوارگی است. اطفال گاه پس از خوردن شیر و یا بیرون افتادن پستانک از دهان، به مکیدن شست خود مشغول می شوند که این امر در برخی ادامه پیدا می کند.و در حدود 3 الی 30/3 سالگی به اوج خود می رسد و پس از آن فروکش می نماید. در برخی از کودکان این امر ممکن است تا دوره دبستان و حتی بعدها ادامه یابد که مستلزم توجه است و البته همواره باید به دنبال علت اصلی بود و تلخ کردن سرشست یا انگشتان، تعدید کودک و یا تنبیه او کمتر به نتیجه می رسد. بهتراین است که به صورت غیر مستقیم،حواس کودک را پرت کرد و از طریق به کار گرفتن دست های وی در بازی یا فعالیت های جدی، به تغییر عادت وی پرداخت. شست مکیدن (که شامل مکیدن شست ها ،انگشتان، مشت یا شامل پستانک میشود)در بین کودکان شایع است ؛شواهدی ود دارد که بعضی از کودکان مکیدن را از داخل رحم شروع میکنند.در بقیه کودکان 20درصد شست مکیدن را بین 3تا5 ماهگی شروع میکنند و15درصد بین 6تا 9 ماهگی.و فقط 10درصد از آنان شست مکیدن را بعد از 9ماهگی شروع میکنند.با افزایش سن کودکان میزان بروز شست مکیدن کاهش می یابد واز 45درصد در2 ساله ها به 21 درصد در 6 ساله ها و تقریبا به 5 درصد به 11 ساله ها میرسد.

مثلا شست مکیدن به ازای هر سال تقریبا 5تا 10درصد کم میشود.شست مکیدن تا 2سالگی عمدتا با گرسنگی،خواب، ناکامی یا خستگی رابطه دارد.در 5/2 تا 3 سالگی معمولا فقط شبها رخ میدهد و غالبا با استفاده از اشیای انتقالی و رفتاری دیگر مثل کشیدن یا پیچاندن مو گوش،مالیدن لپ یا مکیدن لبه پتو همراه است.اگر شست مکیدن در طول روز اتفاق بیفتد معمولا با عمل آرامش بخشی مثل تلوزیون دیدن یا داستان گوش دادن همراه است.در 5سالگی اکثر کودکان شست خود را فقط در خواب میمکند.در صورت موجود بودن پستانک بسیاری از کودکان پستانک مکیدن را ترجیح میدهند؛پستانک مکیدن یک نوع شست مکیدن محسوب میشود.کودکانی که شست خود را میمکند مشکلات رفتاری و هیجانی زیادی ندارند.در عمل بنظر میرسد شست مکیدن اولیه تا حدودی مفید است چون گریه را کم میکند،دندان درآوردن را آسانتر می کند،به کودک کمک میکند بخوابد و بطور کلی کودک را آرام میکند.

شست مکیدن تا زمانی که مزمن نشده و مزاحم سایر فعالیت های کودک نباشد،مشکل در نظر گرفته نمشود.مگر آنکه مشکلات دندانی4تا6 سالگی در بین باشد.این مشکلات دندانی عبارتند از روی هم قرار نگرفتن دندان ها باریک شدن قوس های دندانی،التهاب لثه و از ریخت افتادن انگشت.سایر مشکلات بچه هایی که دائما شست خود را می مکند عبارتند از تحت الشعاع قرار گرفتن جایگاه اجتماعی آنان در بین همسالان چون بچه هایدیگر آنها را بچه های کم هوش،غمگین،غیر جذاب،غیر دوست داشتنی و دوستانی غیردلنشین می بینند.وانگهی بعضی از پدرو مادرها،شست مکیدن را خیلی آزارنده و خجالت آور می دانند وبا توجه منفی خود از آن یک مشکل می سازند

جویدن ناخن ها

ناخن جویدن و رفتار نوک زدن به ناخن ها یا کندن پوست انگشتان، دو عادت شایع در کودکان هستند. برخی از کودکان به هنگام احساس فشارهای روانی و برخی دیگر نیز هنگام تمرکز کردن، به جویدن ناخن های خود مشغول می شوند.و هنگام استرس به بالاترین حد خود می رسد. این امر در بین کودکان دبستانی و حتی نوجوانان نیز دیده می شود. از آنجا که زمینه ی وجود فشارهای روانی برای جویدن ناخن ها، بیشتر از مکیدن شست است در این گونه موارد باید بیشتر به دنبال کشف علت بود و رفتارهایی چون تنبیه و تهدید تلخ کردن سرانگشتان و یا پیچیدن دست راه به جایی نمی برد. زمانی که علت اصلی رفتار کودک کشف نمی شود و از بین نمی رود، کودک به دنبال مستمسک دیگری خواهد بود و رفتار نامناسب دیگری را با آن جایگزین خواهد ساخت و بنابراین چاره کار، درک مساله و پیدا کردن منابع فشارهای روانی او است. موثرترین درمان برای ناخن جویدن، وارونگی عادت مثلا مشت کردن یا محکم گرفتن یک شی است این رویکرد 40 درصد موارد ناخن جویدن را رفع می کند.